Küresel Rüzgâr Enerjisi Konseyi’nin yeni bir raporu, dünyadaki rüzgâr enerjisinin devam eden ilerlemesini ve ticari uygulanabilirliğini vurguladı.

Küresel Rüzgâr Enerjisi Konseyi’nin (GWEC) Nisan 2018’de yayınlanan “Küresel Rüzgâr Raporu: Yıllık Pazar Güncellemesi 2017”, rüzgâr tesislerinin dünyanın yenilenebilir enerji endüstrisinin merkezinde nasıl kök saldığını ortaya koydu.

Rüzgâr enerjisi, 2016 yılında imzalanan ve hükümet ve sanayi tarafından olumlu eylemleriyle, küresel sıcaklıklarda kaçınılmaz yükselişin 2°C’nin altına çekilmesini sağlamayı amaçlayan BM iklim değişikliği antlaşması, Paris Antlaşması’nda ortaya konulan hedeflerin önemli bir parçasını oluşturacaktır. Bu hedefe ulaşmak için, dünyadaki enerji arzının yenilenebilir payı günümüzdeki %15’ten 2050 yılına kadar %65’e çıkmalıdır.[1]

GWEC raporu, olumlu olmak için birçok sebebi vurgulamaktadır. Ekonomik gerçeklik, rüzgâr enerjisi davasını, halkla ilişkiler kampanyasının ümit edebileceğinden çok daha etkili bir şekilde ilerletmektedir. Kuzey ve Latin Amerika, Kuzey Afrika ve Hindistan’da, ihaleler 0,03 ABD Doları/kWh seviyesinde gerçekleşirken, Meksika’da geçenlerde yapılan bir ihalede 0,02 ABD Doları/kWh’nin altına geriledi.

GWEC’ye göre gerçekten de “günümüzde rüzgâr enerjisi, çoğu pazarda olmasa bile dünya çapındaki birçok pazarda en rekabetçi fiyatlı teknolojidir”[2] Şunları eklemektedir: “Rüzgâr enerjisi, tamamen ticarileştirilmiş, sübvansiyonsuz bir teknolojiye dönüşme sürecine hızlı bir geçiş halindedir; ağır sübvansiyonlu fosil ve nükleer yerleşik yakıtlara karşı pazarda başarılı bir şekilde rekabet ediyor.”

2017 yılında rüzgâr enerjisine 107 milyar ABD Dolarından fazla yatırım yapılmıştır ve 52 GW gücünde rüzgâr tesisatı devreye alınmıştır; böylece küresel rüzgâr enerjisi tesislerinin toplam gücü 539 GW’a ulaşmıştır. 2007 ve 2016 yılları arasında dünyanın dört bir yanındaki rüzgâr enerjisi tesisleri %399,2 oranında artmıştır.[3]

GWEC genel sekreteri Steve Sawyer şöyle diyor: “Rüzgâr enerjisi, fosil yakıtlardan uzaklaşma çabalarında başı çekiyor ve fiyat, performans ve güvenilirlik konusunda rekabeti güçlendiriyor.

Rüzgâr enerjisi hem karada hem de denizde sürdürülebilir bir enerji geleceğini tanımlamanın anahtarıdır.”[4]

Bazı ülkeler rüzgâr enerjisi alanında önemli ilerleme sağlamıştır. Örneğin, Danimarka, 2017 elektriğinin %44’ünü rüzgâr enerjisinden sağlamış ve mevcutlara 342 GW’lık ilave bir tesis daha eklemiştir.[5] Uruguay, elektriğinin %30’undan fazlasını üretmek için rüzgâr enerjisini kullanırken Portekiz, İrlanda, İspanya ve Almanya elektrik enerjilerinin yaklaşık %17-25’ini rüzgâr enerjisi yoluyla üretmektedir.

Abdul Latif Jameel Energy’nin bir parçası olan Fotowatio Renewable Ventures’ın (FRV) genel müdürü Andrea Fontana, bazı ilerlemelerin rüzgâr enerjisini konusundaki olumlu yaklaşımlara katkıda bulunduğuna inanıyor. Şunları belirtiyor: “Hiç şüphesiz rüzgâr sektörü çok rekabetçi. 2017 yılında, kamu ihalelerinde hiç olmadığı kadar düşük enerji maliyetine doğru bir eğilimin varlığı teyit edildi. Ekipman performansı ve kapasitesi önemli ölçüde artarken, kurulum, işletme ve bakım maliyetleri azaldı; bunların hepsi daha rekabetçi bir fiyatlandırmaya katkıda bulunuyor.”

“Bir çok ihalede, rüzgâr ve güneş birbirleriyle rekabet etmelidir – ve rüzgâr artık rekabet edebileceğini göstermiştir. Rüzgâr enerjisi kesinlikle maliyet açısından rekabetçi ve bazı durumlarda, geleneksel enerjilerden daha rekabetçi; bu nedenle herhangi bir sübvansiyon olmaksızın ihale sürecinde rekabet edebilir”.

İnovasyon ve verimliliğe dayalı bir gelecek inşa etmek

Her ne kadar hiç olmadığı kadar düşük teklif seviyelerine doğru seyredilmesi geliştiricilere yeni baskılar getirse de Andrea olumlu bakışını koruyor. “Düşük fiyatlar getirilere baskı yaptı. Ama bu mutlaka kötü olmak zorunda değil” diyor. “Herkesi daha verimli hale gelmeye zorluyor.”

Şunları ekliyor: “FRV gibi sadece geliştirici veya yatırımcıları değil, tüm paydaşları yaratıcılık ve verimliliğe zorluyor – toprak sahipleri, teknoloji tedarikçileri, yatırımcılar ve sponsorlardan danışmanlara ve kreditörlere kadar. FRV rekabet etmekten korkmuyor ve rüzgârın olgun ve daha az sübvansiyonlu bir sektör haline gelmesinin olumlu bir gelişme olduğunu düşünüyoruz.”

“Kendi projelerimizi geliştirirken, daha da rekabetçi ve daha verimli olmak zorunda olacağız. Fakat son 11 yıldır projeler geliştiriyoruz, bu yüzden de muhtemelen bu zorluğun üstesinden gelmek ve yaptığımız her şeyde verimliliği yakalamak için iyi bir konumda bulunuyoruz.”

GWEC’in analizi, küresel rüzgâr tesislerinde nispeten istikrarlı geçen 2018 yılından sonra 2019’da belirgin bir artış görüleceğini ileri sürmektedir. Andrea, “Tahmin etmek çok zor çünkü küresel politikalarla yakından bağlantılı” diyor. “Ancak, özellikle Hindistan ve Çin gibi gelişmekte olan ülkelerde ve Avrupa gibi halihazırda 2030 hedeflerini belirleyen, yeni hedefleri olan olgun bölgelerde tesislerin 2019’da yeniden toparlanması beklentimizdir.”

Küresel bir bakış

Rüzgâr enerjisinin yükselişi herhangi bir alanla sınırlı değildir: Dünya çapında bir fenomendir. 2017 yılında, dünyanın her bölgesi toplam rüzgâr enerjisi tesislerinde önemli ilerleme kaydetmiştir. Afrika ve Orta Doğu’nun kurulu kapasitesi %15,9 oranında artmıştır. Asya’da %12 oranında artarken, Avrupa (%10,4 artış), Latin Amerika (%16,8 artış) ve Kuzey Amerika (%8 artış), rüzgâr enerjisi üretme kapasitelerinde önemli gelişmeler kaydetmiştir.

Andrea, Hindistan rüzgâr enerjisi için büyük potansiyele sahip başka bir pazar” diyor. “Son derece rekabetçi ve şu anda birçok deneyimli ve köklü yerel oyuncu var.” Andrea, her ne kadar kâr marjları denizaşırı operatörler için dar olsa ve Hint yasal düzenlemesi karmaşık ve oldukça zorlu olsa da FRV’nin Hintli türbin üreticileriyle ortaklık fırsatlarını ele aldığını ve Hindistan pazarına olası giriş noktalarını izlemeye devam edeceğini söyledi.

Raporda vurgulanan önemli bir potansiyel alan da Latin Amerika ve özellikle Arjantin’dir. GWEC Yıllık Pazar Güncellemesi 2017, “[Arjantin] pazarı son iki yılda olduğu gibi gelişmeye devam ederse” “daha fazla yatırım olacak”.[6]

FRV, ülkedeki fırsatları değerlendirmeye çalışan önemli oyunculardan bir tanesi: Andrea, “yenilenebilir pazarın orada nasıl ortaya çıktığını yakından izliyoruz” diyor. “Arjantin’in belli bölgelerindeki kapasite faktörü, dünyanın geri kalanıyla kıyaslandığında şaşırtıcı. Ülkenin güney kısmında, tüm yıl boyunca sabit ve güçlü rüzgârlar var. Bununla birlikte, dikkatle düşünülmesi gereken şeyler, getiriler ve bankacılık. Finansmanın özellikle rüzgâr projeleri için mevcut olduğunu gördük, ancak getiri seviyesi diğer bazı pazarlarda olduğu kadar yüksek değil.”

FRV, Latin Amerika’daki diğer ülkelerin rüzgâr enerjisi pazarlarında da giderek daha aktif. Yılda 540 GWh üretmek için hibrit bir güneş rüzgârı projesi geliştirmekte olduğu Şili‘de zaten aktif[7] ve (toplam rüzgâr enerjisi tesislerini sadece 2017 yılında 295GW ya da %24,4 oranında artıran[8]) Kolombiya, Peru ve Uruguay’daki potansiyel fırsatları aktif olarak takip ediyor.

Andrea, “güneş ve rüzgâr kombinasyonunun gelecekte daha da yaygınlaşacağını düşünüyoruz” diyor. “Güneş ve rüzgâr birlikte çok iyi çalışır: Güneş, gündüz üretime sahiptir, rüzgâr ise – çoğu durumda – bunu gece vakti enerji üretimi ile tamamlayabilir.

 Normalde yalnızca gündüz çalışan tesislere kıyasla tercih edilen 24 saatlik bir üretim çerçevesi sağlar.”

MENAT bölgesinde rüzgâr enerjisi kullanımı

Abdul Latif Jameel Energy’nin bir parçası olarak FRV de Suudi Arabistan yurttaşları ve toplulukları üzerinde sahip olabileceği olumlu etkiyi arıyor. Ülkenin güneş enerjisi potansiyeli dünya çapında uzun zamandır kabul edilirken, Suudi Arabistan rüzgâr enerjisi santralleri için de ideal şartlara sahiptir.

Rüzgâr enerjisi santralleri, kuzeydoğu ve orta bölgelerin yanı sıra batıdaki dağların yakınında kârlı bir şekilde faaliyet gösterecekleri ideal ortama sahiptir. Her üç bölgede de rüzgâr kurulumunun ticari başarısı için ortalama rüzgâr hızları ihtiyaç duyulandan %33 daha yüksektir.[9]

Andrea şöyle açıklıyor: “Suudi Arabistan’da Ulusal Yenilenebilir Enerji Programı hükümetin hedeflerini çok net bir şekilde ortaya koyuyor. Bir enerji kaynağı olarak petrol bağımlılığından kurtularak çeşitliliği sağlama konusunda kararlı ve bu da onu yenilenebilir enerji için çok iyi bir yatırım ortamı haline getiriyor.”

 “2017 yılında yayınlanan hem güneş hem de rüzgâr ihalelerini analiz etmekteyiz ve pazar analizi ve değerlendirmesine devam edeceğiz. Suudi Arabistan hükümetinin Enerji Bakanlığı aracılığıyla çıkardığı tüm programları yakından izliyoruz.”

Andrea, Ortadoğu ve Asya’daki başka yerlerde de pek çok fırsat var; sözgelimi Lübnan, Pakistan ve Mısır diyor. “Lübnan’da Bakanlar Kurulu’nun yeni bir rüzgâr projesi serisini onayladığını gördük. Pakistan’ın da çok cazip bir pazarı var ve yetkililerin yakında yeni bir rüzgâr enerjisi ihalesi açacaklarını biliyoruz. Bu, yakından analiz ettiğimiz bir şey.”

FRV: Yenilenebilir enerji tesislerinde büyüyen iş kolu

İster Latin Amerika ister MENAT bölgesi ya da başka bir yer olsun, FRV kendi hedefleri konusunda nettir. Andrea, “Şu ana kadar, rüzgâr enerjisi iş kolumuz yaklaşık 1,1 GW ile çok ileri bir aşamada: Arazi güvenceye alındı, rüzgâr ölçüm çalışması çoktan başlatıldı, bir rüzgâr direği rüzgâr verilerini topluyor ve ara bağlantı ve çevresel ön fizibilite çalışmaları yapılıyor” diye açıklıyor. “Örneğin, Meksika’daki bu aşamadayız; önümüzdeki aylarda hedefimiz Meksika’daki iş kolumuzu konsolide etmek ve yaklaşan rüzgâr ihalesinde teklif verebileceğimizden emin olmak.”

 Şili‘de yaklaşık 140MW kapasiteli gelişme halinde bir projemiz var de Avrupa’da 100MW kapasiteyi güvence altına alıyor ve bir ortak geliştirme anlaşmasını sonuçlandırıyoruz.”

 “Avrupa’da işler biraz farklı çünkü olgun bir pazar ve rüzgâr faaliyetlerine sadece birkaç yıl önce başladık. Olgun bir pazar olduğu için Meksika ve Şili gibi daha az olgunlaşmış pazarlarda yaptığımız gibi, sıfırdan başlamak yerine, halihazırda geliştirilmekte olan projelere girmek daha kolay.”

Teknoloji ilerleyip, fiyatlar sürekli olarak düştüğü için, Global Rüzgâr Enerjisi Konseyi, rüzgâr enerjisinin ve güneş enerjisinden de yararlanan hibrid kurulumların, dünyanın gelecekteki enerji karması için gittikçe daha parlak bir vizyon sunacağından emin.

Yıllık Piyasa Güncelleme raporuna göre, “Rüzgâr / güneş hibridleri, daha sofistike bir şebeke yönetimi ve giderek daha uygun fiyatlı depolama ortaya çıkışı, tamamen ticari bir fosilsiz enerji sektörünün nasıl görüneceğine dair bir fikir veriyor[10]”.

Abdul Latif Jameel Energy, Fotowatio Renewable Ventures sayesinde, Suudi Arabistan, MENAT bölgesi ve dünyanın geri kalanındaki yurttaş ve toplumlara yarar sağlayan bu temiz enerji devriminin ön saflarında yer alacak.

[1] Turning to Renewables: Climate-Safe Energy Solutions, International Renewable Energy Agency, November 2017

[2] Global Wind Report – Annual Market Update 2017, Global Wind Energy Council, 25 April 2018

[3] Renewable Energy Statistics 2017, International Renewable Energy Agency, 2017

[4] Cost-competitiveness puts wind in front, Global Wind Energy Council, 25 April 2018

[5] Global Wind Statistics 2017, Global Wind Energy Council, 14 February 2018

[6] Global Wind Report – Annual Market Update 2017, Global Wind Energy Council, 25 April 2018

[7] FRV awarded 540 GWh in Chile, Fotowatio Renewable Ventures, accessed May 2018

[8] Global Wind Statistics 2017, Global Wind Energy Council, 14 February 2018

[9] Renewable Energy in the GCC: The Human Impact, Opening Doors, 21 November 2017

[10] Global Wind Report – Annual Market Update 2017, Global Wind Energy Council, 25 April 2018